Met ingang van september 2012 zijn dr. Anneke Smits en dr. Erna van Koeven op de Hogeschool Windesheim in Zwolle de Leerkring Geletterdheid en Schoolsucces gestart. Met onze leerkring willen we duidelijk maken dat gerichte en onderbouwde aandacht voor lezen en schrijven op school voorwaarde is voor schoolsucces èn daarmee voor het succesvol participeren in de samenleving.
Op onze blog doen we verslag van de onderzoeken, lezingen en andere activiteiten die we uitvoeren. We zijn allebei docent op de Hogeschool Windesheim, op de pabo en bij de Master-Sen. In 2011 en 2012 hebben we beiden een promotieonderzoek afgerond, Erna over literatuuropvattingen op basisscholen, Anneke over de implementatie van afstandsleren bij de Master-Sen. Dat betekent dat we betrokken zijn bij onderzoek en dat we publiceren. Maar tegelijk staan we aan de basis van het onderwijs.
We komen op scholen voor basis-, voortgezet en beroepsonderwijs en participeren in verschillende netwerken als het gaat om taalonderwijs. We begeleiden pabo-studenten bij hun voorbereiding op de CITO-toets voor spelling, formuleren, interpunctie en grammatica. We zien hoe ze met pijn in het hart vertrekken als ze die toets in het eerste jaar niet halen en hoe ze op een andere pabo of op de lerarenopleiding voortgezet onderwijs hun geluk nog eens gaan beproeven. We proberen studenten voor te bereiden op de Kennisbasistoets waarmee de door de HBO-raad vastgestelde Kennisbasis Nederlandse Taal wordt getoetst, een vuistdik document waar we in ons blog graag nog eens op terugkomen, maar dat in ieder geval niet de onderzoekende houding van studenten bevordert waar in het hbo momenteel zo op wordt gehamerd.
Ook zien we de gevolgen van het benadrukken van (een eenzijdig geïnterpreteerde vorm van) opbrengstgericht werken door de overheid. Leerkrachten die ’s nachts wakker liggen, omdat ze niet voldoen aan het vastgestelde aantal CITO-D’tjes en E’tjes, terwijl het maar de vraag is of het zo verstandig is dat we ons basisonderwijs volledig centreren rond de CITO-Drieminutentoets. We maken mee hoe wereldoriëntatievakken en kunstvakken op een laag pitje worden gezet ten gunste van taal en rekenen. Alsof al niet lang bewezen is dat kinderen die kennis van de wereld hebben en zich breed ontwikkelen, betere lezers zijn. We zijn getuige van de ongelooflijke ‘’vermethodisering’’ van het onderwijs. Elke dag opnieuw zien we hoe Nederlandse kinderen weinig doelgericht lezen in boekjes die bij de methode horen en schrijven in werkboekjes, terwijl bekend is dat het doorlezen in zelfgekozen boeken en het zelf schrijven van teksten het lezen en het spellen vele malen meer bevordert dan de methode dat zou kunnen.
Natuurlijk steken we de hand in eigen boezem. Wij werken tenslotte op een opleiding waar leraren worden opgeleid. Bovendien gebeuren in het onderwijs prachtige dingen. Er wordt keihard gewerkt. Er worden fantastische betekenisvolle projecten gerealiseerd waarin mondelinge taal, schrijven en lezen worden geïntegreerd. Want gelukkig blijven er altijd bevlogen leerkrachten die daartoe –tegen de stroom in- het initiatief nemen.
Wij zijn te bereiken via geletterdheid@windesheim.nl.
Wij zijn te bereiken via geletterdheid@windesheim.nl.
